tutje

TUTJE

I. ndajf.
1. Në një vend të largët, larg, atje tej; kund. këtu. Atje tutje duket një njeri. Po vjen dikush që tutje. Nuk shoh tutje. E gjeta tutje. Të pashë që tutje.
2. Larg a përtej vendit ku jemi, në një vend pak më tej; aty pranë, matanë; në drejtimin që largohet nga ne; kund. tëhu. Shko (shtyhu) tutje. Bëj (më) tutje! largohu. Hiqu tutje! Ikë tutje! Aty është një bregore; më tutje ka një lumë.
3. Larg, jo pranë. Plehrat hidhi tutje nga shtëpia. «Tutje nga unë» thua ti?! Qëndroji tutje atij! Mos më rri tutje, afrohu!
4. Në vijim, më pas, më tej (zakonisht me parafjalën më). S'e ndjek më tutje. Më tutje theksoi se... S'i vijon më tutje? Më tutje s'di gjë. Ç'do të bëjmë më tutje?
5. Në kohën që vjen pas çastit kur flasim ose pas një çasti të caktuar; më pas, më tej, më vonë, pas ca kohësh, pastaj. Tashti e tutje. Këtej e tutje. Që sot e tutje. Të shohim më tutje.
6. Në një vend afër një vendi tjetër, rreth atij vendi; në një kohë afër një kohe tjetër në të ardhmen, rreth asaj kohe. Tutje nga lumi. Tutje nga bregu i detit. Tutje nga bostanet. Tutje nga behari (nga dimri). Tutje nga maji (nga gushti). Tutje nga darka. Tutje nga të korrat. Tutje nga fundi i vitit. Tutje nga e shtuna.
7. përd. kallëzues. Qëndro larg!, largohu!, ruhu! Tutje nga sherri! Tutje nga të këqijtë! Tutje nga ai! Tutje, mos iu afro!
II. parafj. Përdoret me një emër të rasës rrjedhore për të treguar se diçka është, ndodh a bëhet larg, tej ose matanë vendit të shënuar nga emri; përtej. Tutje malit. Tutje lumit. Tutje pyllit.
E hodhi tutje diçka nuk e pranoi në asnjë mënyrë, e hodhi poshtë. Ik, or, tutje!
a) m'u hiq qafe!, m'u largo se s'ta kam ngenë!, mbushu që këtej!;
b) me gjithë mend e ke?!, luaj vendit! S'është as për tutje as për tehu s'është për gjë, s'të mbaron asnjë punë, as qan as qesh. Nuk sheh më tutje (më larg) se hunda e vet shih te HUND/Ë,~A.