shëndoshë

SHËNDOSHË mb.

1. Që gëzon shëndet të plotë, që nuk vuan nga ndonjë sëmundje, që është i fortë nga trupi (për qeniet e gjalla dhe për organet e tyre); kund. i sëmurë. Njeri i shëndoshë. Organizëm (trup) i shëndoshë. Zemër e shëndoshë. Dhëmbë të shëndoshë.
2. Që është i mbushur në trup, i ngjeshur, i bëshëm, i ngjallur. Burrë i shëndoshë. Grua e shëndoshë. Me këmbë të shëndosha.
3. Që nuk është prekur nga ndonjë sëmundje, i padëmtuar, i zhvilluar mirë; që është në gjendje të mirë (për bimët). Grurë (misër) i shëndoshë. Bimë të shëndosha. Fidanë të shëndoshë. Kokrra të shëndosha. Farë e shëndoshë.
4. I fortë, që mban, që nuk thyhet a nuk prishet lehtë. Tra i shëndoshë. Mure (themele) të shëndosha. Orendi të shëndosha.
5. fig. I qëndrueshëm, i palëkundshëm, që i qëndron provës së kohës; që mbështetet në baza të drejta e të forta, i pastër. Gjendje e shëndoshë. Ekonomi e shëndoshë. Familje e shëndoshë. Dashuri (miqësi, lidhje) e shëndoshë. Marrëdhënie të shëndosha.
6. fig. I thellë e i plotë, me themel, me baza; i fituar pas një pune a studimi të gjatë dhe i provuar në jetë; që nuk ndryshon lehtë nga ndikimet e jashtme, i palëkundur. Arsim (formim) i shëndoshë. Botëkuptim i shëndoshë. Përvojë (kulturë, edukatë) e shëndoshë. Punë (përgatitje) e shëndoshë. Pikëpamje (njohuri, mendime) të shëndosha. Kritere (parime) të shëndosha. Disiplinë e shëndoshë. Traditë e shëndoshë.
7. fig. I drejtë, i arsyeshëm, i mbështetur në fakte e në prova, i bazuar; i fortë, i thellë; që është i aftë të gjykojë mirë e drejt. Arsye (mendje) e shëndoshë. Gjykim (mendim, argument) i shëndoshë. Kritikë (autokritikë) e shëndoshë. Analizë e shëndoshë.
8. fig. Që mbështetet në parime të drejta, u qëndron besnik këtyre parimeve dhe lufton për zbatimin e tyre, që nuk lëkundet, që nuk lejon shfaqje e ndikime të huaja, i pastër; që shtron dhe zgjidh drejt probleme të rëndësishme të kohës. Organizatë e shëndoshë. Kolektiv i shëndoshë. Përbërje e shëndoshë. Kuadro (elementë) të shëndoshë. Forca të shëndosha. Udhëheqje e shëndoshë. Art (letërsi, krijimtari) e shëndoshë. Atmosferë (frymë) e shëndoshë. Përmbajtje e shëndoshë. Brumë i shëndoshë. Pjesa më e shëndoshë (e një kolektivi, e një shoqërie).
9. Që bëhet me gjithë fuqinë, i fortë. Goditje e shëndoshë. I dha një dackë të shëndoshë. Hëngri një dru të shëndoshë e rrahën shumë.
10. fig. bised. Që e ruan të plotë e të pandryshuar vlerën e saj në një kohë të caktuar, që ka fuqi blerëse të madhe (për monedhën). Monedhë e shëndoshë.
11. Përd. em. sipas kuptimeve 1, 2 të mbiemrit (për njerëzit).
Farë e shëndoshë shih te FAR/Ë,~A.

SHËNDOSHË ndajf.

1. Me shëndet të plotë, jo sëmurë. Shëndoshë si molla. Jam (e gjeta) shëndoshë e mirë. Vetë shëndoshë! fjalë ngushëllimi në rast vdekjeje ose kur dikush humbet diçka shumë të shtrenjtë në rast fatkeqësie.
2. Pa pësuar gjë, pa pasur ndonjë dëmtim. Vajç (ardhsh, u kthefsh) shëndoshë! Shpëtoi shëndoshë.
3. përd. kallëz. bised. Të rrojë, qoftë me jetë a me shëndet të plotë. Shëndoshë krahët (shpatullat)!
Shëndoshë me grosh vjet. shih te GROSH,~I. Vafsh shëndoshë ti! shih te VETE. Mos e çoftë kryet (kokën) shëndoshë! mallk. shih te ÇOJ