rrëzë

RRËZË I f.

1. Pjesa e poshtme e diçkaje që është e ngulur në tokë ose e mbështetur në të, fundi i diçkaje që ngrihet mbi tokë. Rrëza e murit (e gardhit). Rrëza e drurit (e pemës). Rrëza e malit brezi i fundit të një mali, ku ky fillon të ngrihet mbi fushën, këmbët e malit. Rrëza e shkëmbit (e kodrës). U ulën në një rrëzë muri (peme, kodre). E preu pemën deri në rrëzë. E prishi (e shembi) deri në rrëzë.
2. Krahinë që shtrihet në brezin e fundit të një mali ose vargmali. Rrëza e Korçës (e Përmetit). Rrëzat e Shkodrës. Fshatrat e rrëzës.
3. Vendi ku një gjymtyrë ose një organ tjetër bashkohet me trungun kryesor; fundi i një gjymtyre ose i një organi aty ku lidhet. Rrëza e veshit. Rrëza e kofshës. Rrëza e hundës. Rrëza e flokëve. Rrëza e gjuhës (e dorës). Në rrëzë të qafës. Ia prenë këmbën (dorën) deri në rrëzë. T'u thaftë deri në rrëzë! mallk.
4. Pjesë e futur në skaj të një vendi ose të një sendi të mbyllur nga disa anë; kënd. skutë, cep. Rrëzat e arkës (e dollapit). Rrëzat e shtëpisë. E futi (e vuri) në një rrëzë. Fshijnë edhe rrëzat e dhomës. E ka harruar në ndonjë rrëzë. I kërkoi të gjitha rrëzat. Nuk lashë rrëzë pa parë.
5. fig. Vend i mënjanuar, pak i fshehur ose që nuk rrihet nga njerëzit; skutë, qoshe. Rrëza të fshehta. Rrëzat e lagjes (e qytetit). Rrëzat e pyllit. Njeri i rrëzave. Rri (ecën) rrëzave. Fshihet (futet) rrëzave. Ka gjetur (ka zënë) ndonjë rrëzë.
6. bised. Rrënjë bime. Një rrëzë ulliri (duhani, misri). Dru me rrëza. Lëshon rrëza.
Është nga rrëza vjet. është nga lagjet e skajshme të qytetit, është nga lagjet e të varfërve, është i varfër (thuhej në të kaluarën me mospërfillje nga shtresat shfrytëzuese për të shfrytëzuarit). Në rrëzë të veshit shih te VESH,~I. Ai është në rrëzë të dardhës shih te DARDH/Ë,~A. Nuk ka majë pa rrëzë fj. u. askush a asgjë nuk mund të ecë përpara pa pasur një themel të shëndoshë; nuk ka zhvillim pa një mbështetje të shëndoshë.

RRËZË II f. bot.

Bimë barishtore e vendeve të ngrohta, me gjethe të holla që dalin si fije nga kërcelli, me lule të imëta, të verdha e të mbledhura tufë dhe me rrënjë të tultë, e cila thahet, bluhet e përdoret si bojë për të ngjyer në të kuqe të ndezur. Rrënjët e rrëzës. Ngjyej me rrëzë.

RRËZË parafj.

Përdoret së bashku me një emër në rasën rrjedhore për të treguar:
1. Vendin në pjesën e fundit të një sendi ku ndodhet dikush a diçka ose ku bëhet një veprim. Rrëzë malit (kodrës). Rrëzë murit. Rrëzë kofshës (veshit). U shtri rrëzë një peme.
2. Vendin fare pranë një sendi, ku bëhet një veprim a ndodhet dikush a diçka. Eci rrëzë murit. Ishte rrëzë fshatit (qytetit). E ka rrëzë shtëpisë. I kaloi rrëzë veshit.