dobët

DOBËT mb.

1. Që e ka trupin të pafuqishëm ose të hollë, të thatë e të brishtë; që e ka lënë fuqia (nga mungesa e ushqimit, nga ndonjë sëmundje, nga lodhja, mundimet etj.) (për njerëzit e për kafshët); që ka pak forcë fizike, që nuk i ka të gjitha vetitë e aftësitë e duhura fizike për t'i kryer mirë funksionet e veta; që mezi u qëndron kushteve të vështira natyrore, punëve të lodhshme, sëmundjeve etj. (për pjesët e organet e trupit); jo i shëndoshë; kund. i fortë, i shëndoshë. Fëmijë (plak) i dobët. Kalë (ka) i dobët. Me trup të dobët. Me krahë (me muskuj, me qafë) të dobët. I dobët nga trupi (nga krahët, nga këmbët). Me duar (me këmbë) të dobëta. E ka zemrën të dobët. I ka mushkëritë (veshkat) të dobëta. I ka veshët (sytë, nervat) të dobët. Ka lindur (ka mbetur) i dobët. E la sëmundja të dobët.

2. Që nuk ka dhjamë e që ka pak vlera ushqyese, që nuk është i majmë (për mishin e për kafshët që theren); kund. i shëndoshë; i majmë. Mish i dobët. Berra të dobët.

3. Që thyhet, këputet, griset, çahet, shthuret, shprishet, rrëzohet a prishet lehtë, kur mbi të ushtrohet një forcë e jashtme (për shkak të vetive të lëndës, nga e cila përbëhet ose të mënyrës së punimit a të ndërtimit); që nuk mban a nuk duron shumë; i paqëndrueshëm, jo i fortë, i brishtë; kund. i fortë, i qëndrueshëm. Dru i dobët. Tulla (tjegulla) të dobëta. Letër e dobët. Xham i dobët. Mur (gardh, ledh, cfrat) i dobët. Urë e dobët. Shkallë (shtylla) të dobëta. Me themele të dobëta. Pe (tel, krehër) i dobët. Pëlhurë (stof, lëkurë, mushama) e dobët. Këpucë (çorape) të dobëta.

4. Që nuk është i lidhur e i shtrënguar fort, i lirshëm; që nuk është i ngjitur mirë. Nyjë e dobët. Lidhje e dobët. Ngjitje e dobët.

5. Që nuk ka shumë forcë, që shfaqet, lëviz a vepron me fuqi të paktë e ngadalë; jo i theksuar; kund. i fortë. Erë e dobët. Rrjedhë (rrymë, dallgë) e dobët. Goditje e dobët. Puls i dobët. Tërmet i dobët. Dritë e dobët. Zë i dobët.

6. edhe fig. Që nuk është shumë i qartë e i dukshëm, që nuk është i thellë, i theksuar a i përvijuar mirë; i zbehtë, i cekët; kund. I thellë; i qartë. Gjurmë (shenja, vija) të dobëta. Ngjyra të dobëta. Mbresa (përshtypje) të dobëta. Parafytyrim i dobët.

7. Që është në një shkallë më të ulët nga mesatarja për shkak të të metave të ndryshme të organeve të trupit; kund. i fortë; i mprehtë. Shikim i dobët. Nuhatje e dobët. Ndijim i dobët. E ka kujtesën të dobët.

8. Që ka pak fuqi lëvizëse a tërheqëse, që ka pak energji; që ka aftësi vepruese të kufizuar; kund. i fuqishëm (edhe spec). Motor i dobët. Rryma të dobëta. elektr. Pushkë (kobure) e dobët. Hark i dobët.

9. Që nuk vepron menjëherë ose në mënyrë të ndjeshme në organizëm (për ilaçet etj.); që nuk ka shumë alkool ose thartor, i butë (për pijet etj.); kund. i fortë. Bar (ilaç) i dobët. Duhan i dobët. Raki (verë) e dobët. Uthull e dobët. Tretësirë e dobët.

10. Që nuk ka aftësi të madhe sulmuese a mbrojtëse dhe frymë të lartë luftarake, që mund të thyhet me lehtësi; kund. I fortë, i fuqishëm. Ushtri e dobët. Njësi e dobët. Mbrojtje kundërajrore (bregdetare) e dobët. Pikë e dobët e frontit.

11. Që nuk ka ekonomi të shëndoshë, organizim të mirë politik e ushtri të fortë; që nuk mbështetet në baza të qëndrueshme, nuk ka ndikim të gjerë te njerëzit, nuk gëzon përkrahjen e masave dhe nuk ka pushtet të fortë e autoritet, i pafuqishëm; kund. i fortë, i fuqishëm. Shtet (vend) i dobët. Qeveri e dobët. Regjim i dobët. Parti (organizatë) e dobët. Klikë e dobët.

12. Që nuk ka ekonomi të zhvilluar e të fuqishme, që prodhon pak e që ka pak të ardhura; i varfër; kund. i fortë. Ekonomi e dobët. Kooperativë e dobët.

13. Që është i një cilësie jo të mirë, që nuk plotëson kërkesat e duhura. Prodhime (mallra) të dobëta. Grurë (misër, pambuk) i dobët. Tokë e dobët tokë e varfër, jopjellore. Gjellë e dobët. Vepër (vjershë) e dobët. Roman (tregim, artikull, studim) me përmbajtje (me gjuhë) të dobët.

14. Që nuk është ose nuk bëhet në masën, në shkallën a në lartësinë e duhur, që ka mjaft të meta; jo i plotë, i pamjaftueshëm, i pakënaqshëm. Punë (stërvitje) e dobët. Lojë e dobët. Mësim i dobët. Disiplinë e dobët. Kontroll i dobët. Ndihmë e dobët. Kritikë (autokritikë) e dobët. Lidhje të dobëta. Pjesëmarrje e dobët.

15. Që ka dije, aftësi e shprehi të pakta ose i përvetëson këto me vështirësi; që nuk e zotëron mirë profesionin e vet, që nuk e kryen mirë detyrën a punën e vet ose që nuk e njeh mirë një lëndë a një fushë të caktuar; që nuk ecën përpara si duhet në një punë; i paaftë; i pazoti; kund. i fortë. Nxënës (student) i dobët. Mësues (mjek, shkrimtar, lojtar) i dobët. Klasë (skuadër, brigadë) e dobët. Orkestër e dobët. I dobët në matematikë (në fizikë, në gjuhë).

16. Që nuk ka baza të shëndosha dhe që nuk të bind, që nuk ka forcë bindëse; që nuk mbështetet në diçka të sigurt. Argumente (prova) të dobëta. Arsyetim i dobët. Mbrojtje e dobët. Shpresa të dobëta.

17. Që nuk bëhet me tërë forcën e duhur, me këmbëngulje dhe në mënyrë të vendosur e të plotë. Kërkesa të dobëta. Përpjekje (përçapje, orvatje) të dobëta. Protesta (kundërshtime) të dobëta.

18. fig. Që nuk ka karakter a vullnet të fortë, që ligështohet para vështirësive e goditjeve, që nuk ka kockë të fortë; që ndikohet e preket lehtë, që nuk e përmban veten në rrethana të rënda dhe përkulet shpejt, tepër i butë e i prekshëm; që nuk është i qëndrueshëm, i vendosur e i patundur; kund. i fortë. Njeri i dobët. Me karakter (me vullnet) të dobët. E ka zemrën të dobët. U tregua i dobët.

19. Që ka veti të ulëta ose qëllime e synime të këqija; që bie në kundërshtim me rregullat e me normat morale të shoqërisë dhe nuk pëlqehet e nuk pranohet prej saj; i ulët. Njeri i dobët. Sjellje e dobët. Qëndrim (veprim) i dobët. Me moral të dobët.

20. Përd. em. sipas kuptimeve 1, 11, 15, 18, 19 të mbiemrit.

• Ana e dobët e dikujt a e diçkaje e metë e dikujt a e diçkaje. Pikë e dobët e dikujt anë ose hallkë e karakterit, e biografisë a e veprimtarisë së dikujt që mund të shfrytëzohet nga të tjerët për ta goditur a për t'ia arritur një qëllimi; gjëja në të cilën dikush e ndien veten të pafuqishëm të veprojë a të kundërshtoj. Është pikë e dobët është diçka shumë delikate, që kërkon kujdes të veçantë.

DOBËT ndajf.

1. Me pak fuqi, jo fort, pak, lehtë; kund. fort. E goditi dobët topin.

2. Jo shtrënguar, jo fort, lirshëm; kund. fort. E ka lidhur dobët.

3. Me forcë të paktë; lehtë; kund. fort. Fryn dobët. Ndriçon dobët.

4. Pak, jo mirë, mezi. Sheh dobët. Dëgjon dobët. Ndien dobët.

5. Keq nga ana ekonomike, jo mirë. Parvjet dolën më dobët si kooperativë.

6. Jo në masën, në shkallën a në lartësinë e duhur; me mjaft të meta; në mënyrë të pamjaftueshme a të pakënaqshme; jo mirë, jo si duhet; keq. Mëson (punon, luan) dobët. U përgjigj dobët. Është përgatitur (punuar) dobët.