pushkë

PUSHKË f.

1. Armë zjarri me tytë të gjatë që mbahet në krah dhe që mund të qëllojë duke i nxjerrë fishekët një nga një ose në mënyrë gjysmautomatike. Pushkë e gjatë (e shkurtër). Pushkë e vjetër. Pushkë gjysmautomatike. Pushkë sportive. Pushkë gjahu. Pushkë me çark (me strall). Pushkë (dyfek) me dollap. usht. vjet. lloj pushkë e vjetër që mbushej nga gryka. Gryka (tyta, qyta) e pushkës. Çarku i pushkës. Siguresa (këmbëza) e pushkës. Vaj pushkësh. Fishekë pushkë. Batare pushkësh. Krisma e pushkës. E shtënë pushkë. Me pushkë në krah. I armatosur me pushkë. I lumtë pushka! Fshij (pastroj) pushkën. Mbush pushkën. Krisi pushka. Mori (rrëmbeu) pushkën. Qëlloi me pushkë. Hap zjarr me pushkë. I lumtë pushka! ur. T'u bëftë pushka top! ur. E vraftë pushka! mallk.

2. bised. Njeri a luftëtar i pajisur me këtë armë, ushtar i armatosur. Sa pushkë bëheni? Nxori nga një pushkë për derë. Iu shtua edhe një pushkë. Kishte dyqind pushkë me vete.

3. E shtënë me armë dhe krisma e saj; kjo armë si simbol i luftës e i qëndresës; luftë e armatosur. Që në pushkët e para. Me të plasur pushka. Pushka lajmëtare (habertare). vjet. e shtënë pushkë që lajmëronte se kishte ndodhur diçka e rëndësishme (zakon i vjetër i shqiptarëve). Nisi (krisi, plasi) pushka. Vlonte pushka. U ndez pushka. Kërciste (ushtonte) pushka partizane. Bëhej pushkë. Bëri pushkë me dikë luftoi. Hodhi pushkë shtiu. Ra në pushkë me dikë. Shkëmbyen ca pushkë. E priti me pushkë. Iu përgjigjën me pushkë. I ra me pushkë ballit. Pushka i ndan. Me ta flitet vetëm me pushkë.

4. Largësi sa mund të arrijë e të vrasë plumbi i kësaj arme. Një pushkë larg.

5. bised. Grindje, përçarje. I futi pushkën shtëpisë. Ndërmjet tyre hyri pushka.

• Është bërë për pushkë dikush

a) është rritur dhe është pjekur, është bërë për të luftuar me pushkë;

b) duhet vrarë, është bërë për t'u vrarë. Doli pushkë (mina) nuk plasi mirë, nuk plasi me forcë. S'i dridhet pushka edhe poh. është trim, nuk i dridhet dora; është i vendosur. Në flakë të pushkës (të dyfekut) shih te FLAK/Ë, ~A. Me grykën e pushkës me luftë të armatosur, me kryengritje të armatosur. Nën grykën e pushkës (e topit) shih te GRYK/Ë,~ A. Hodhi një pushkë shih te HEDH. Është i pushkës (i dyfekut) është trim, është luftëtar. Nuk e ndyn (nuk e fëlliq) pushkën me dikë shih te NDYJ. Pushkë e lagët mospërf. shih te LAGËT (i, e). Puthi pushkën shih te PUTH. Rrëmbej (rrok) pushkët (armët) shih te RRËMBEJ. Shtëpi pushkë familje që ka nxjerrë njerëz trima e luftëtarë, shtëpi e njohur për trimëri. I vuri (i ktheu) pushkën (dyfekun) dikujt e luftoi, e vuri përpara me luftë. E vuri (e futi) në pushkë dikë e pushkatoi, e vrau, e vuri në plumb. M'u bë qejfi pushkë shih te QEJF,~I. Është bërë për t'i rënë me pushkë (me dyfek, me kobure) shih te DYFEK,~U. Doli pushkë e lagur dikush shih te LAGUR (i e). Nuk e fut dot në grykën e pushkës shih te GRYK/Ë,~A. Ishte me pushkë në faqe ishte gati për të shtënë a gati për luftë. Është pushkë e mbushur (e ngrehur) shih te MBUSHUR (i, e). E ka syrin pushkë (shigjetë) dikush sheh shumë mirë e larg; e ka vështrimin të mprehtë. Si e ke syrin e pushkës? shak. si të shkojnë punët?, si i ke punët?, a ke guxim të veprosh? E ka zërin pushkë e ka zërin shumë të fortë e kumbues. Ta lë pushkën në faqe a) a) nuk të mbaron punë, ta lë punën përgjysmë, pa përfunduar;

b) të ikën pa e vrarë, të shpëton nga dora, nuk e vret dot se është i shpejtë, i shkathët etj. (zakonisht për gjahun). E luan gishtin e pushkës shih te LUAJ. U mbeti pushka në gozhdë vjet. shih te GOZHD/Ë,~A. I ndez pushka në ujë dikujt shih tek UJ/Ë,~I. E priti me pushkë në faqe dikë shih te FAQ/E,~ JA. Të puthsha grykën e pushkës! ur. të lumtë! (për dikë që ka bërë një veprim heroik me pushkë). Ia solli në grykë të pushkës dikë a diçka

a) ia solli në pritë për ta vrarë më lehtë, ia solli në shteg;

b) ia përgatiti të gjitha kushtet e nevojshme që ta kryejë lehtë një punë. Një shenjë (një nishan) pushke (dyfeku) larg aq sa arrin plumbi i pushkës, aq sa mund të vihet në shenjë me pushkë diçka. Të vaftë pushka mbarë! ur. dalç faqebardhë në luftë a në ndeshje!, ardhsh me fitore! E mban dorën (gishtin) në çark të pushkës shih te ÇARK,~U. Pushkë kundërtank usht. armë e posaçme që shërben për asgjësimin e tankeve e të mjeteve të tjera të blinduara.