pendë

Shqip[redaktoni]

pendë I f.

kryes. Gypa të brirtë e të hollë, me push e me fije të imëta në të dyja anët, që mbulojnë trupin e krahët e shpendëve; pupël. Pendë të gjata (të bukura). Pendë pule (pate, palloi). Me pendë të ngritura. Pendët e krahut (e bishtit). Ua rrjepin pendët. Dikur shkruanin me pendë pate.
shih PEN/Ë,~A.
Fletë në pjesë të ndryshme të trupit të peshqve, e cila u shërben këtyre për të notuar. Pendë notuese. Penda e bishtit. Pendët e kurrizit (e barkut).
Fletë të një vegle a mekanizmi; rrotë me shumë fletë të tilla, që rrotullohet nën veprimin e ujit dhe vë në lëvizje gurët e mullirit. Penda rrotullohej shpejt. S'kthehej me penda.
përd. mb. Shumë i lehtë. Ishte pendë.
përd. ndajf. Shumë (me mbiemrin «i lehtë»). Pendë i lehtë (i lehtë pendë).

I ranë pendët (puplat, fletët) dikujt mospërf.
a) s'ka më atë pushtet a fuqi që kishte, s'i shkon më fjala, ra nga fiku;
b) nuk mburret më si përpara, i ra hunda, u shtrua. I uli pendët (puplat)
a) i ra inati, u zbut;
b) i ranë pendët. I dolën pendët (puplat) dikujt shih te PUP/ËL,~LA. Ia la pendët (puplat) dikujt iron. i iku papritur a fshehurazi nga dikush dhe as që u bë merak për të, i iku nga duart papritur dhe e la me gisht në gojë; mori ç'mundi, përfitoi sa mundi prej dikujt e iku papritur. Na la pendët (shëndetin) dikush shih te LË. S'e prek dot as me pendë (as me pupël) dikë shih te PUP/ËL,~LA. Kjo është (kësaj i thonë) tre qe e dy pendë kjo është punë që nuk bëhet, që nuk ka si rregullohet. Sa të zbardhet penda e korbit shih te KORB, ~I

pendë II f.

1. Një çift qe, buaj etj. si kafshë pune. Një (dy) pendë qe (buaj, kuaj). Nget pendën.
2. Sipërfaqe toke sa mund të lërohet me një çift qe brenda një dite. Kishte një pendë tokë. I mbeti edhe një pendë për të lëruar.

pendë III f.

Cfrat i ngritur me gardh e me dhe, me zhavorr ose me gurë anës lumenjve a përrenjve ose gjatë bregut të detit, të liqenit etj. për të penguar vërshimin e ujërave; digë. Pendë e lartë. Pendë lumi (liqeni). Mbrohet me pendë.